Albert Camus ~ Ο Ξένος

"Μέχρι εδώ, κύριοι χάραξα μπροστά σας τη σειρά των γεγονότων που οδήγησαν αυτό τον άνθρωπο να σκοτώσει με πλήρη συναίσθηση του αυτού του, είπε ο εισαγγελέας. Επιμένω πάνω σ' αυτό. Γιατί δεν πρόκειται για μια κοινή δολοφονία, μια πράξη χωρίς προμελέτη που θα μπορούσε να έχει ελαφρυντικά. Αυτός ο άνθρωπος, κύριοι, είναι έξυπνος. Τον ακούσατε, δεν είναι έτσι; Ξέρει ν' απαντά. γνωρίζει την αξία των λέξεων. Και δεν μπορούμε να πούμε ότι ενέργησε χωρίς να αντιλαμβάνεται την έννοια της πράξης του."

Εγώ πρόσεχα κι άκουσα ότι μ' έκριναν έξυπνο. Αλλά δεν καταλάβαινα με ποιο τρόπο τα προτερήματα ενός κανονικού ανθρώπου γίνονταν συντριπτικές κατηγορίες ενάντια σ' έναν ένοχο. Αυτό τουλάχιστον μου έκανε εντύπωση και δεν άκουγα πια τον εισαγγελέα ως τη στιγμή που είπε: "Μήπως όμως έδειξε τη μετάνοιά του; Ποτέ κύριοι. Ούτε μια φορά, όσο κρατούσε η ανάκριση, ο άνθρωπος αυτός δε συγκινήθηκε από το ανοσιούργημά του." Εκείνη τη στιγμή γύρισε προς το μέρος μου και μ' έδειξε με το δάχτυλο συνεχίζοντας να με κατακεραυνώνει χωρίς να καταλαβαίνω το γιατί. Αναγνώριζα ότι είχε δίκιο χωρίς αμφιβολία. Δεν μετάνιωνα και πολύ για την πράξη μου. Αλλά τόση επιμονή μου έκανε κατάπληξη.

Θα ήθελα να του εξηγήσω φιλικά, σχεδόν με συμπάθεια, ότι ποτέ μου δεν είχα μετανοιώσει πραγματικά για κάτι. Ήμουν πάντα απασχολημένος για το τι θα συνέβαινε σήμερα ή αύριο. Αλλά στη θέση που βρισκόμουν δεν μπορούσα να μιλήσω σε κανέναν μ' αυτό το ύφος. Δεν είχα το δικαίωμα να δείχνομαι στοργικός, να έχω καλή θέληση. Γι' αυτό προσπάθησα ν' ακούω όταν ο εισαγγελέας άρχισε να μιλάει για την ψυχή μου έλεγε ότι είχε σκύψει πάνω σ' αυτήν και δεν είχε βρει τίποτα, κύριοι ένορκοι. έλεγε ότι στην πραγματικότητα δεν είχα καθόλου ψυχή, κι ότι τίποτε ανθρώπινο, καμιά από τις ηθικές αρχές που στηρίζουν τις καρδιές των ανθρώπων δεν υπήρχε μέσα μου. "Βέβαια, δεν μπορούμε να τον κατηγορήσουμε γι' αυτό, πρόσθεσε. Δεν μπορούμε να παραπονεθούμε γιατί του λείπει κάτι που δεν ξέρει πως να το αποχτήσει. Αλλά μέσα σ' αυτό το δικαστήριο, η ανεκτικότητα πρέπει να γίνει αίσθημα δικαιοσύνης, κάτι πιο δύσκολο αλλά και πιο υψηλό. Προπάντων όταν το κενό της ψυχής αυτού του ανθρώπου γίνεται μια άβυσσος όπου η κοινωνία μπορεί να καταποντισθεί." [...] "Το ίδιο αυτό δικαστήριο, κύριοι, θα κρίνει αύριο το πιο φοβερό έγκλημα: τη δολοφονία ενός πατέρα." Κατά τη γνώμη του, η φαντασία σταματά μπροστά σε μια τέτοια απάνθρωπη πράξη. Είχε την ελπίδα ότι η δικαιοσύνη θα τιμωρούσε σκληρά. Αλλά δε φοβόταν να το πει, η φρίκη που του προκαλούσε εκείνο το έγκλημα ήταν μικρότερη από εκείνη που ένιωθε μπρος στην αναισθησία μου. [...] Δήλωσε ότι δεν είχα καμιά δουλειά σε μια κοινωνία αφού αγνοούσα τους βασικούς της νόμου κι ότι δεν μπορούσα να επικαλεστώ τη συμπόνοια της ανθρώπινης καρδιάς αφού δεν ένιωθα ούτε τις στοιχειώδης αντιδράσεις της...